Các quy định pháp luật hiện hành đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đầu tư, phát triển nhà ở xã hội, đồng thời đảm bảo mức giá hợp lý. Mục tiêu là giúp cán bộ, công nhân và người lao động có thu nhập thấp có cơ hội sở hữu nhà ở, góp phần ổn định cuộc sống và an sinh xã hội.
Giá nhà ở xã hội được tính dựa trên nguyên tắc thu hồi vốn và hỗ trợ từ chính sách
Theo Luật Nhà ở 2023, giá bán nhà ở xã hội được xác định trên cơ sở tính đủ các chi phí đầu tư, bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng, tái định cư, xây dựng hạ tầng kỹ thuật, lãi vay (nếu có), các khoản chi hợp lý của doanh nghiệp và lợi nhuận định mức. Đặc biệt, giá bán không bao gồm những khoản ưu đãi từ Nhà nước. Đối với giá thuê mua, nguyên tắc xác định tương tự như giá bán nhưng không tính kinh phí bảo trì do người thuê mua đóng theo quy định. Trong khi đó, giá thuê nhà ở xã hội được chủ đầu tư thỏa thuận trực tiếp với bên thuê theo Điều 87 của luật này.
Ngoài ra, chủ đầu tư phát triển nhà ở xã hội được hưởng nhiều ưu đãi theo Điều 85, bao gồm miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, ưu đãi về thuế, hưởng lợi nhuận 10% và được bố trí diện tích đất hoặc diện tích sàn kinh doanh thương mại mà không phải tính vào giá nhà ở xã hội. Những chính sách này nhằm tạo động lực thu hút doanh nghiệp tham gia, đồng thời giúp giữ giá nhà ở xã hội ở mức hợp lý để người lao động thu nhập thấp có thể tiếp cận nhà ở dễ dàng hơn.
Về nguồn vốn hỗ trợ, thời gian qua, Chính phủ đã triển khai các gói tín dụng nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Nổi bật là gói 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 33/NQ-CP, do các ngân hàng thương mại cân đối cấp vốn. Tuy nhiên, tiến độ triển khai còn hạn chế khi mới có 37/63 tỉnh thành công bố danh mục dự án tham gia, với 90 dự án được phê duyệt và tổng số tiền giải ngân đạt 2.360 tỷ đồng.
Để tiếp tục mở rộng hỗ trợ, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, triển khai gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng, trong đó 15.000 tỷ đồng từ phát hành trái phiếu Chính phủ và 15.000 tỷ đồng từ nguồn ngân sách địa phương. Bộ Xây dựng cũng đã báo cáo Thủ tướng về việc cấp vốn cho Ngân hàng Chính sách Xã hội để hỗ trợ cho vay mua, thuê mua, xây dựng, sửa chữa nhà ở xã hội, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đảm bảo an cư cho người thu nhập thấp.
Tăng cường hỗ trợ tín dụng và đẩy mạnh triển khai nhà ở xã hội
Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành và địa phương để tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật liên quan đến nhà ở xã hội, bao gồm Luật Nhà ở 2023, Nghị định 100/2024/NĐ-CP và Thông tư 05/2024/TT-BXD. Việc này nhằm đảm bảo các địa phương, doanh nghiệp và người dân nắm rõ chính sách, triển khai đồng bộ và hiệu quả.
Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng sẽ đôn đốc các địa phương hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Nhà ở 2023, đặc biệt là các quy định liên quan đến chính sách nhà ở xã hội. Để tăng khả năng tiếp cận tín dụng, Bộ cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khuyến khích thêm các ngân hàng thương mại tham gia chương trình cho vay gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng. Đồng thời, xem xét kéo dài thời hạn vay ưu đãi, mở rộng hạn mức tín dụng phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho người mua nhà. Ngân hàng Chính sách Xã hội cũng cần phối hợp với các bộ, ngành để đảm bảo đủ nguồn vốn hỗ trợ cho các đối tượng có nhu cầu vay mua, thuê mua, xây dựng và cải tạo nhà ở theo Nghị định 100/2024/NĐ-CP.
Đối với các địa phương, cần khẩn trương bố trí quỹ đất theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đảm bảo đủ diện tích để phát triển nhà ở xã hội. Việc rà soát và thực hiện nghiêm quy định về quỹ đất dành cho nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, cũng như quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở thương mại và khu đô thị, là yếu tố quan trọng để đáp ứng nhu cầu nhà ở của người dân.
Bộ Xây dựng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng các dự án nhà ở xã hội. Các địa phương cần thường xuyên kiểm tra, đôn đốc để các dự án đã khởi công sớm hoàn thành, bàn giao trong giai đoạn 2024-2025. Với các dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, cần nhanh chóng triển khai các thủ tục như lựa chọn chủ đầu tư, giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, lập và thẩm định thiết kế, cấp phép xây dựng để có thể khởi công ngay trong quý I/2025.
Đặc biệt, với các dự án nhà ở thương mại và khu đô thị, nếu chủ đầu tư không thực hiện đúng tiến độ xây dựng nhà ở xã hội trên quỹ đất 20% theo quy định, địa phương cần mạnh tay thu hồi và giao cho đơn vị khác triển khai.
Về phía các doanh nghiệp, cần lập kế hoạch tiến độ hợp lý, chuẩn bị đủ nguồn lực tài chính và ứng dụng công nghệ hiện đại để rút ngắn thời gian thi công, sớm đưa các dự án nhà ở xã hội vào sử dụng, góp phần cải thiện khả năng tiếp cận nhà ở cho người dân có thu nhập thấp.
Trên đây là tin tức quy định pháp luật hướng tới đảm bảo giá nhà ở xã hội ở mức vừa phải.